Како што ескалираат тензиите меѓу САД и Кина (со повремени отстапки), од царини до технолошки ограничувања, Европа се најде вовлечена во соперништво кое го тестира нејзиниот економски прагматизам и геополитичка усогласеност. Големиот број билатерални средби и самити во Европа е знак на трескава дипломатија, ако не и паника, во голема мера како одговор на вртлогот од настани што го започна втората администрација на Доналд Трамп, а сето тоа е засилено од поасертивниот пристап на Пекинг.
Со оглед на тоа што трговската војна со САД е сè уште можна ескалација, заедно со идеолошкиот конфликт што делови од американската администрација, предводени од потпретседателот Џ.Д. Венс, го водат против европските либерали, не е изненадувачки што некои европски политичари се свртуваат кон Кина, гледајќи ја како потенцијална „заштита“ од непредвидливиот Вашингтон. Соочени со потенцијалниот удар од царините на Трамп, Брисел се чини дека е подготвен да му понуди на Пекинг „маслиново гранче“, барајќи отстапки за економски прашања во замена за подобри политички врски.
Свртување кон Пекинг
Брисел, на пример, неодамна започна разговори со Пекинг за намалување на европските тарифи за кинеските електрични возила во замена за намалување на кинеските тарифи за европските стоки и укинување на ограничувањата за извоз на ретки минерали. Сепак, Кина се чини дека ја отфрла понудата, како што сугерира, меѓу другото, неподготвеноста на Пекинг да прифати минимална цена за електрични возила пласирани на пазарот на ЕУ.
Донесувачите на одлуки во Пекинг очекуваат притисокот на Трамп да ја приближи Европа до Кина, а Пекинг сигурно ќе се обиде да го искористи вакуумот што го остави САД по повлекувањето од меѓународните институции. Она што не е спорно е дека двете страни би можеле да видат можности за соработка во глобалната климатска акција, која Вашингтон де факто ја напушти.
Позицијата на ЕУ е попречена од минатогодишниот трговски дефицит со Кина од дури 324 милијарди долари, поттикнат првенствено од огромниот увоз на хемикалии, машини и возила, енергија и индустриски стоки. Сликата е дополнително комплицирана од недостатокот на кохезивна стратегија на ЕУ за прашања каде што блокот може да врши влијание. Еден пример е фрагментираната имплементација на стратешките трговски закони. Среде овие разлики, Кина се покажа вешта во користењето на комерцијални стимулации за политичко влијание, преговарајќи особено со земјите од ЕУ како што се Германија или Шпанија.
Но, стратешката моќ на Кина не лежи само во нејзината способност да влијае врз надворешната политика преку економски средства. Економскиот пристап на Кина е структурен, долгорочен и воден од државата. Сектори како што е производството на електрични возила откриваат како Пекинг комбинира субвенции, трансфер на технологија и економии на обем за да доминира на глобалните пазари (BYD, некогаш снабдувач на Tesla, сега ја надмина таа корпорација во продажбата на електрични возила).
Атлантизам како решение
И покрај сè, веројатноста за посеопфатен договор меѓу Брисел и Пекинг е мала, без оглед на тоа како се развиваат трансатлантските односи. Препирките меѓу Брисел и Пекинг околу прекумерниот индустриски капацитет на Кина, државните субвенции и пристапот до пазарот за европските компании сигурно ќе продолжат. Се чини реално дека Европската комисија ќе продолжи да ја турка својата строга агенда за Кина за подобрување на пазарните услови за компаниите од ЕУ.
Значи, еквидистанцата меѓу САД и Кина не е реална. Додека ЕУ, со Трамп во Белата куќа (и можеби претседател на MAGA по 2028 година), ќе мора да осмисли кохерентна стратегија, дел од која ќе биде зголемена соработка со Пекинг, Европејците – и покрај влошувањето на односите со сегашната администрација во Вашингтон – секогаш ќе бидат поблиску до Американците, и не само во културна смисла. Всушност, намалувањето на посветеноста на САД кон европската безбедност може да биде во согласност со наративот „Америка на прво место“, но отуѓувањето на европските партнери на долг рок е контрапродуктивно. Колективната сила на компактна заедница на сојузници и истомисленици, вклучувајќи ги и Европејците, е „капитал“ што Вашингтон не може да си дозволи да го изгуби на среден до долг рок.
Атлантистичкиот пристап е олеснет и од фактот што повеќето земји-членки на ЕУ се согласуваат дека треба да трошат повеќе за одбрана, вклучително и со купување оружје произведено во Соединетите Американски Држави. И покрај тоа што е страствен атлантист, германскиот канцелар Фридрих Мерц изјави дека негов приоритет ќе биде нова европска безбедносна архитектура, во која има поддршка од Емануел Макрон.
Генерално, потпирањето на Кина за економски раст или на САД за безбедност без сопствена кохезивна стратегија на ЕУ е формула за стратешка парализа. За да избегне да стане пион, ЕУ мора да има доктрина за трговска безбедност што го условува пристапот до пазарот со примена на стандарди за демократија, работнички права и стратешка реципрочност. Само со вградување вредности во своите економски односи, ЕУ може да почне да ја враќа својата улога во мултиполарен свет.
Како што Европа ги проширува и ги преиспитува своите трговски и технолошки односи со сојузниците и партнерите, таа мора да ги реформира и правилата и институциите одговорни за координирање на тие врски за да овозможи повеќе иновации и инвестиции. Треба да се изградат нови рамки со идејата дека, под идната администрација во Вашингтон, САД исто така ќе учествуваат во нив. Стратешкото трпение и внимателното дизајнирање денес можат да ги постават темелите за обновено трансатлантско партнерство утре. Како што Хајди Кребс-Редикер и Лиана Фикс го гледаат тоа во статија објавена од „Форин Афферс“, без разлика колку е контроверзен односот на администрацијата на Трамп со ЕУ и колку се „слатки“ гестовите од Пекинг, Европа мора да запомни дека Кина не е нејзин пријател.
Извор: Око Магазин
