Владата на САД планира да протера голем број кинески студенти од безбедносни причини, но ова, според многумина, неосновано ограничување на академиците би можело значително да ги ослаби Соединетите Американски Држави научно и технолошки план и да предизвика значителна економска штета.
Кон крајот на мај, американскиот Стејт департмент објави дека ќе соработува со Министерството за внатрешна безбедност за агресивно одземање на визите за кинеските студенти, особено за оние со врски со Комунистичката партија на азиската земја и за оние кои студираат или спроведуваат истражувања во критични научни области.
Ова практично значи дека кинеските студенти во САД многу лесно би можеле да се најдат во ситуација да мора да се вратат дома без да добијат диплома од додипломските или постдипломските студии на кои се запишани.
Аналитичарите од Источна Азија ја ставаат оваа одлука на американските власти во контекст на економските фрикции и притисокот на Вашингтон врз Пекинг за постигнување договор што драстично би го намалил трговскиот дефицит на САД со Кина, но и во контекст на општиот тренд во политиката на САД во последните години во кој економијата и економската логика, а сега и образованието и науката, се жртвуваат заради безбедноста.
Голем број геополитички коментатори сметаат дека давањето приоритет на безбедноста, или одбраната од (наводна) шпионажа од страна на кинески граѓани на американска територија, е исто така дел од пошироките подготовки на Вашингтон за можен непосреден воен конфликт со Кина, чија причина најверојатно би бил Тајван или Јужното Кинеско Море.
Удар за американската економија
Минатата година, 277.398 млади кинески академици живееја и студираа во Соединетите Американски Држави, што претставува една четвртина од вкупната странска студентска популација во номинално најголемата економија во светот.
Долго време, од 2009 до 2023 година, Кинезите беа најбројните странски студенти во Соединетите Американски Држави. Врвот на нивното присуство беше достигнат во учебната 2019-2020 година, пред пандемијата, кога дури 372.532 кинески државјани студираа во Соединетите Американски Држави.
Нивниот број оттогаш се намалува, делумно поради епидемиолошки причини, делумно поради сè поинтензивните политички триења меѓу Вашингтон и Пекинг, што предизвикува растечка неизвесност и нервоза, така што сега најзастапените странски студенти во Соединетите Американски Држави се Индијци.
Се проценува дека кинеските студенти придонесуваат над десет милијарди долари годишно во американската економија преку школарина и сместување. Ова е покрај економското влијание на нивната работа во лаборатории и на разни истражувачки проекти.
И иако многу од нив се враќаат во својата матична земја, многумина се вработени во американски академски институции и компании по дипломирањето, каде што продолжуваат да придонесуваат за американската економија.
А оние што се враќаат во Кина, благодарение на нивното познавање на англискиот јазик и искуството од животот во САД, претставуваат многу корисен мост за соработка помеѓу домашните кинески работници и компаниите со странски, особено американски компании.
Затоа, репресијата на администрацијата на Трамп врз студентите од кинеско потекло има големи економски, а не само чисто научни, последици за самите Соединетите Американски Држави и нивните компании.
Дел од антикинеската хистерија во САД?
За време на првиот мандат на претседателот Доналд Трамп во 2018 година, под изговор за вршење индустриска шпионажа и кражба на технологија и знаење од американските универзитети, беше донесена таканаречената „Кинеска иницијатива“, според која академици од кинеско потекло вработени во американските високообразовни институции беа притворени и апсени. Таа беше укината во 2022 година поради отпор од научните институции и обвинувања за расизам и отризам.
Сепак, најновата политичка насока, која наложува драстично намалување на бројот на кинески студенти со тоа што им се одземаат дозволи за престој во САД, по својата природа е продолжение на таа „параноична“ иницијатива, веруваат во Кина.
Трамп, неговите поддржувачи, како и администрацијата на претходниот претседател Џо Бајден, ги гледаат активностите на кинеските научници, студенти и компании како постојана закана од кражба на американско знаење и технологија. Од друга страна, многу кинески граѓани кои живеат во САД, како и нивните сонародници во самата Кина, ја перцепираат политиката на американската влада кон кинеските академици како уште еден израз на колективна антикинеска хистерија – на исто ниво со измислените теории на заговор за таканаречените „неофицијални кинески полициски станици“ во САД, за временските балони од кинеско потекло кои беа прогласени за далечински управувани шпионски уреди и соборени од воени авиони, или за наводните напори на Кина да ги поткопа САД одвнатре со извоз на фентанил преку Мексико и неговите картели.
