Европската Унија (ЕУ) основа Центар за судско гонење на руските злосторства на агресија врз Украина (ICPA) – нов трибунал специјализиран за истраги и процесуирање на руските злосторства извршени за време на агресијата врз Украина. Новиот центар ќе биде ќе биде составен дел од Европравда и веќе формираниот заедничкиот истражен тим за Украина
Неговата главна цел, како што објави Европската комисија, е да ги зајакне истрагите за кривичните дела произлезени од агресијата преку обезбедување клучни докази и олеснување на процесот на градење на случаи во рана фаза.
Агенцијата на Европската унија за соработка во областа на кривична правда Европравда (Eurojust), како што најави претседателката на Европската комисија, Урсула Фон дер Лајен, го поддржува новиот Меѓународен трибунал и ќе треба да обезбеди правна, оперативна и логистичка поддршка.
Европравда ќе го координира собирањето докази, ќе бидат вградени во заедничкиот истражен тим кој е поддржан од нашата агенција Европравда. Сметаме дека треба да има посветен трибунал за кривично гонење на руските злосторства произлезени од агресијата, изјави Фон дер Лајен.
Организацијата на Обединетите нации (ООН) актот од агресија го дефинира како „инвазија или напад од вооружените сили на една држава (на) територија на друга држава, или каква било воена окупација“.
Потребата од формирање на нов трибунал настана откако Русија објави дека не ја признава надлежноста на Меѓународниот кривичен суд (МКС). Тоа значи дека значи дека Русите веројатно нема да подлежат на какво било кривично гонење покренато во МКС. Поради тоа, ICPA се формира со дел да ја пополни таа правна празнина преку обезбедување на форум за гонење на руските злосторства од агресија.
Тука спаѓаат злосторства како тортура, погубувања, сексуално насилство и малтретирање.
Седиштето на ICPA е во Хаг во рамките на споменатиот заедничкиот истражен тим од 2022 година, составен од претставници на од Литванија, Полска, Украина и Агенцијата на Европската унија за соработка во областа на кривичната правда (Европравда).
На нашите простори најпознат е Меѓународниот суд за воени злосторства во поранешна Југославија, го знаеме како Хашки трибунал, формиран од ОН во 1993 година со цел гонење на воените злосторства на просторите на поранешната Федерација.
На формирањето на судот претходеше работата на експертска комисија, која документира дека се сторени, како што наведе, „ужасни злосторства“ и „сериозни прекршувања“ на Женевските конвенции и други повреди на меѓународното хуманитарно право.
За време на мандатот, Хашкиот трибунал осуди 90 воени злосторници. Судскиот процес поврзан со настаните во скопското село Љуботен за време на вооружениот конфликт од 2001 година, е единствениот од С. Македонија, кој заврши на Меѓународниот суд за воени злосторства во Хаг, а во кој беа обвинети Љубе Бошкоски и Јохан Тарчуловски. Двајцата беа екстрадирани во Хаг во март 2005 година. Судскиот совет на Трибуналот на 10 јули 2008 година го ослободи Бошкоски од обвиненијата за извршени злосторства во селото Љуботен, а Тарчуловски го осуди на казна затвор од 12 години. По одлежани 8 години (две третини од казната), во Германија – држава во којашто Меѓународниот суд одреди дека ќе ја издржува казната, Тарчуловски во април 2013 година беше ослободен. Тој се врати во земјата на 11 април 2013 г., а на скопскиот аеродром го пречекаа семејството, голем број граѓани, но и тогашниот премиер Никола Груевски, како и повеќе функционери од тогашната власт.
Хашкиот трибунал работеше до 2017 година.
Овој напис е изработен во рамките проектот Промовирање на пристап до веродостојни вести за борба против дезинформации, имплементиран од Фондацијата Метаморфозис. Написот, кој е првично објавен во Вистиномер, e овозможен со поддршка на американската непрофитна фондација NED (National Endowment for Democracy). Содржината на написот е одговорност на авторот и не секогаш ги одразува ставовите на Метаморфозис, НЕД или нивните партнери.
