Бидејќи високите температури испраќаат сè повеќе луѓе на плажите, глетката на медузи во бистрите сини грчки води предизвикува паника. Особено сега кога, по сината, преовладуваат виолетовите медузи, кои се во пораст оваа сезона, приказните на пливачите кои, дури и осум дена подоцна, ги имаат трагите од нивниот контакт го опишуваат ужасот кај пливачите.
Дали ова е оправдано? Експертите од Грчката опсерваторија за биодиверзитет објавија дека нивните првични проценки за интензитетот на епидемијата на виолетови медузи во Пагазитскиот Залив и околните области биле потценети и дека епидемијата се шири многу побрзо од очекуваното.
Научниците од еколошката организација „Архипелагос“, сепак, велат дека вистинската дискусија не треба да се фокусира на медузите и нивната популација, туку на нивните природни предатори: рибите кои страдаат од прекумерен риболов.
„Иако пливањето треба да се избегнува во области со привремени епидемии на одредени видови медузи, кога има малку медузи, пливањето – особено со маска – е сосема безбедно. Со малку претпазливост и здрав разум, можеме да ги процениме условите. Со набљудување на морските струи и насоката на ветерот, лесно можеме да ги идентификуваме бреговите каде што медузите не се собираат и да избереме места погодни за безбедно пливање“, велат од организацијата.
Бидејќи пливачите во Евија се вознемирени од блиските средби со виолетови медузи, Хеленската опсерваторија за биодиверзитет известува дека појавата на виолетови медузи е главно лоцирана во Халкида и северниот Евбејски Залив. Северна Евија се соочува со сериозен проблем бидејќи е излез на Пагазитскиот Залив кон отвореното море, каде што се забележува и значително присуство на медузи, главно на источните брегови.
Опсерваторијата има извештаи за ширење на медузи до Северните Споради, со потврдени појавувања во Скијатос и Скопелос.
Грчката опсерваторија за биодиверзитет известува дека „епидемијата на виолетова медуза (Pelagia noctiluca) досега напредува многу непречено, без причина за загриженост“, додека „сината медуза (Rhizostoma pulmo) се појавува секоја година во грчките мориња… со мали локални епидемии кои достигнуваат врв од крајот на јуни до средината на јули… „тоа не е ниту инвазија ниту закана““.
Според Националниот институт за морска биологија и аквариуми, импресивна е и виолетовата медуза, која е морски организам со способност да свети во темница (биолуминисценција), бидејќи е прилично мал и шарен вид, а и нејзините пипала и (невообичаено кај медузите) ѕвончето се покриени со убоди. Убодите се чести, болни и симптомите можат да траат долго време, но генерално не се опасни. Забележани се роеви од Pelagia noctiluca кои уништуваат цели рибници. Поради ова, таа стана еден од најпроучуваните видови медузи.
Како што објаснуваат научниците од организацијата „Архипелагос“, Pelagia noctiluca, позната и како виолетова медуза, е видот одговорен за најчестите епидемии на медуза во одредени области. Овие феномени се обично локални и привремени и се забележуваат главно во пролет, лето или есен. Тие се појавуваат особено во области каде што популациите на нејзините природни предатори, како што се туната, морските желки и разни видови риби, се намалиле, главно поради прекумерен риболов. Неговото присуство е засилено и со зголемените температури на водата, мирните морски услови, но и со промените во морските струи, кои можат масовно да ја транспортираат кон бреговите.
Кога е убодот опасен?
Капач кој имал „близок контакт“ со виолетова медуза на плажа во Евија, известува за онлајн „Евија“ дека дури и 8 дена подоцна, трагата од убодот сè уште била таму и дека болката била неподнослива. „Минатиот четврток, штом завршив со џогирање, реков дека ќе се искапам. Влегов во морето и ме убоде во лимфните јазли под пазувите.“
Болката беше неподнослива. Излегов надвор и веднаш раката почна да ми отекува. Отидов во продавница каде што имаше мраз, бидејќи мислеа дека ако ставам мраз, ќе го запре отокот. Не помага да се стави вода за пиење, оцет, амонијак на местото на каснување. Само морска вода и маст со кортизон. Поминаа 8 дена, а дамката воопшто не исчезнува.“
Хеленскиот национален институт за здравство објаснува дека нематоцистите предизвикуваат еритем, оток, печење, а понекогаш и тешки дермонекротични, кардио- и невротоксични ефекти врз човечката кожа, кои се особено опасни за чувствителни лица.
Симптоми по контакт – убодот од медуза може да биде печење, често интензивно црвенило на кожата, а во некои случаи и појава на отпечаток од медуза на дел од кожата, гадење, пад на крвниот притисок, тахикардија, главоболка, повраќање, дијареја, бронхоспазам и отежнато дишење.
Во случај на системски симптоми (ретко) како што се: хипотензија, засипнатост, инспираторно свирење во градите, генерализиран ангиоедем – екстензивен уртикаријален осип, нарушувања во комуникацијата – ниво на свест, повраќање, потребен е итен префрлување на пациентот во болница.
Во случај да ве касне виолетова медуза:
Отстранете ги пипалата залепени за вашето тело. Но, не со голи раце, бидејќи тоа ќе доведе до залепување на пипалата за вашите раце и пренесување на иритацијата таму.
Исплакнете го местото на каснување со многу морска вода. Ако нема подобар начин, наполнете ја тупаницата со песок и истријте го делот од телото каде што се прицврстени пипалата на убодот. Не користете свежа вода, бидејќи може да ги активира сите убоди што останале во кожата.
Ставете мраз или ладни облоги на местото на каснување. Ова ќе ги ограничи локалните кожни реакции.
Нанесете крем со кортизон на засегнатото место. Тој ја намалува локалната воспалителна реакција и брзо го ублажува пецкањето и чешањето.
Земете антихистаминска таблета. Антихистаминиците третираат посистемски симптоми како што е чешањето. Потребата од вакви лекови е поголема колку што е поголема засегнатата површина на кожата.
Конечно, ако симптомите се сериозни и особено ако не се повлечат по примената на локални мерки, можеби ќе биде потребна инјекција со кортизон. Во овој случај, дефинитивно треба да одите во болница или да посетите Здравствен дом.
