На глобално ниво, цените растат премногу брзо за големите економии, а политичарите не успеваат да ги задржат, се вели во анализата на Њујорк Тајмс.
Низ целиот свет луѓето го чувствуваат товарот од големото зголемување на цените на основните добра.
Најголемиот скок на инфлацијата во многу напредни економии долги години ги нагласи глобалните фактори кои ги зголемуваат цените, имено нарушувањето предизвикано од пандемијата на коронавирус.
Растат каматите
Прашањето е актуелно за политичарите во многу земји кои се соочуваат со слични предизвици. Во обид да ја контролираат инфлацијата, централните банки брзо ги зголемија каматните стапки за да ги забават економиите со надеж дека ќе ги намалат цените. Неуспехот се заканува со дестабилизирачки период на нагло зголемување на цените. Повисоката и помалку предвидлива инфлација ќе изврши притисок врз домаќинствата и бизнисите, што ќе го отежне планирањето за иднината.
Но, ако креаторите на политиката реагираат премногу агресивно – одеднаш – може да има болно забавување на глобалниот економски раст. Ова, пак, би го зголемило ризикот од тешка рецесија која би ги затворила бизнисите и би оставила многу луѓе без работа. Со оглед на потенцијалните трошоци, креаторите на политиките не сакаат да реагираат претерано и да направат поголема штета на нивните економии отколку што е потребно за да се намали инфлацијата.
Многу централни банки пристапуваат на дилемата на сличен начин и се фокусираат на справување со постојано високите стапки на инфлација. Надлежните стравуваат дека без соодветни мерки тој би можел да се вкорени, а во тој случај процесот на „смалување“ би се покажал уште поболен.
Во САД каматите пораснаа од речиси нула на нешто повеќе од 5 отсто
Во март 2022 година, американската Централна банка ја зголеми основната каматна стапка од речиси нула на нешто повеќе од 5% и ќе ја зголеми уште двапати до крајот на 2023 година. Европската централна банка, која ја одредува економската политика за 20-те земји кои го користат еврото, исто така очекува дополнително да ги зголеми каматните стапки, кои веќе се на рекордно ниво од 2001 година.
Банката на Англија неодамна ги изненади инвеститорите со зголемувањето на каматните стапки по 13-ти пат на повисоко од очекуваното ниво.
Во САД, инфлацијата значително се зголеми во 2021 година, но падна побрзо отколку во многу европски земји. Ова делумно се должи на фактот што вторите се повеќе изложени на последиците од руско-украинскиот конфликт, што доведе до повисоки цени на храната и енергијата.
Сепак, без овие променливи цени, базичната инфлација во многу земји се чини дека е одржлива. Ова укажува на заеднички проблем со кој се соочуваат креаторите на политиките: нединамичните цени на услугите растат многу побрзо отколку пред пандемијата.
Цените на трудоинтензивните услуги, како што се здравствената заштита и образованието, имаат тенденција да зависат од растот на платите и економијата во целина. Накратко, ова е вид на покачување на цените со кое централните банки можат да се изборат со зголемување на каматните стапки за да го забават задолжувањето, да го ограничат трошењето и на крајот да ја заладат економијата.
На неодамнешниот состанок на гувернерите на централните банки, претседателот на ФЕД, Џером Пауел, рече дека е постигнат мал напредок во однос на инфлацијата во услужниот сектор, вклучувајќи ги хотелите, рестораните и банките.
Анализа на Њујорк Тајмс
