Иако звучни необично, одредени научни студии покажуваат дека по породувањето на жената, може да се јави депресија кај мажот. Според некои истражувања, еден од десет мажи по раѓањето на детето доживува депресија, која секако, не е иста со женската постпородилна депресија, но сепак го отежнува справувањето со предизвиците кои доаѓаат со проширувањето на семејството. Во овој месец, кој е посветен на машкото здравје, токму на оваа тема разговаравме со психологот Ирина Николовска, афирмирајќи ја поврзаноста меѓу родителството и машкото ментално здравје.
Како психологијата го објаснува создавањето на негативни емоции кај еден маж кој штотуку станал татко и практично, доживеал радосно случување?
Мажите не го носат плодот во своето тело, не минуваат низ процес на породување, значајни хормонални промени, доење.., меѓутоа процесот на станување родител и сите промени, одговорности и предизвици кои ги носи родителството, може да доведе до криза или депресивни симптоми кај некои мажи. Непријатните емоции може да се должат на неизвесност, страв и немоќ во врска со прашањето дали соодветно ќе се одговори на потребите на детето (и сите тековни и потенцијални промени кои ситуацијата ги носи), како и чувство на вина доколку не се одговори според очекувањата за новонастанатата ситуација. Понатаму, кон оваа состојба, значајно придонесува и нивото на зрелост и подготвеност на личноста за родителство, прашањето дали детето е посакувано и планирано во патнерството, нивото на поддршка од околината, постојаната посветеност, грижа и огромна енергија која ја бара новороденчето, како и неизбежното прашање за финансиска стабилност. Справувањето со сите овие аспекти и прашања, не е едноставен процес и сите овие животни промени може да го созреат и зацврстат, но и да го нарушат функционирањето на личноста, партнерстовото и семејството, по добивањето дете.
Дали и какви хормонални проблеми може да се јават кај мажите по зголемување на семејството? Доколку да, како тоа влијае?
Кај мажите, секако, не се јауваат хормонални и хемиски промени во мозокот како резултат на бременост, породување и доење како кај жените, меѓутоа зголеменото ниво на стрес може да доведе до зголемено лачење на кортизол (стрес-хормон). Некои истражувања, исто така, покажуваат намалување на нивото на тестостерон и зголемување на нивото на естроген кај мажите, во период на добивање на новороденче. Во секој случај, промените кои го погодуваат мажите, не се од толку значаен физиолошки размер, како што се од емотивен и социјален карактер. Личноста може да чувствува намалување на самодоверба, немоќ и фрустрација во справувањето, балансирањето и одговрноста кои ги носат клучните животни улоги на родител, партнер, пријател, работник итн.
Кои се симптомите на депресивниот татко? Како тоа може да влијае на целокупните семејни односи?
-Најчесто силна вознемиреност, значајно намалување на волевите снаги, интензивно чувство на тага и бесмисленост, нарушувања во сонот, исхраната и сексуалниот нагон се дел од симптомите на депресија. Додека кај жените постпородилната депресија најчето се јавува во првите недели по породувањето, кај мажите депресијата по станувањето родител може да се јави и подоцна, во текот на првата година од постанувањето родител. Покрај основните симптоми на депресија, може да се јават и поинакви облици на однесување како начини за справување со стрес преку – употреба на алкохол, дроги, изливи на бес итн. Доколку односите во семејството се веќе нарушени, ова може дополнително да го ослабе семејниот систем и задоволството од квалитетот на односите, довербата и самодовербата на членовите во семејството, да го зголеми нивото на стрес и да ја намали резилиентноста во справувањето со тековните проблеми и предизвици.
