„19 годишна кичевчанка пријавила скопски таксист дека ја допирал по телото додека ја превезувал”; „Дечкото ја претепал и пукал во неа”, „Кавадарчанец ја претепал поранешната девојка и нејзината 6 годишна ќерка”; „14 годишно девојче на Инстаграм запознала момче, ја снимил, па ја принудувал на секс со пијани и дрогирани мажи”… Ова се само дел од насловите во македонските медиуми поврзани со различни форми на родово базирано насилство кои периодов ги читаме за добро утро – реагираше денеска Платформата за родова еднаквост.
-Наместо да креираме заедници и средини во кои секоја жена ќе биде безбедна и слободна, гледаме како без соодветната системска грижа и интерес за животите и благосостојбата на девојките и жените, мизогинијата и насилството извираат од секоја пора на нашето општество, велат од Платформата.
Оттаму додаваат дека се згрозени од како што велат, апатичниот и декларативниот начин на кој се третира родово базираното насилство од страна на институциите. Според активистките, институциите не само што не се способни да работат на превенција на родово базираното насилство, туку и целосно потфрлаат во полето на заштита, што води до најекстремниот облик на насилство против жените – фемицидот.
-Загрижени сме дека обвинувањето на жртвите, (наративот „сама си го барала”), кое е вкоренето во омразата кон жените како вредност, станува сè позастапен одговор на насилство.
Загрижени сме дека родово базираното насилство, наместо да се искоренува, дополнително се нормализира и прелева во сите сфери на нашето постоење (и во физичкиот и дигиталниот простор). Загрижени сме дека сексизмот се пренесува како општествена норма на новите генерации, кои во недостаток на системска поддршка, сеопфатно сексуално образование и соодветен морален и етички компас, не само што (ќе) ја перпептуираат оваа култура на насилство, туку (ќе) ја перпетуираат во сè поекстремни форми, велат од Платформата за родова еднаквост.
Оттаму предупредуваат дека локално, регионално и глобално, сè почесто се застапени случаи на насилство кои започнуваат на интернет, а завршуваат со уцени, силување и/или други форми на насилство, во физичкиот простор.
Активистките и феминистките предупредуваат дека девојчињата и младите девојки се особено изложени, како случајот со 14 годишната жртва, која под закани и уцени, била континуирано силувана на повеќе локации во Велес, од страна на повеќе машки лица кои во моментов се притвор.
Додека институционалната разрешница, односно правда за жртвата, како и правда за сите жртви на родово базирано насилство е клучна во оваа борба, истовремено мораме фокусот да го ставиме на насилниците, кои женските тела и животи ги третираат како своја сопственост со која се изживуваат, потенцираат од Платформата.
Според нив, жртвите сè повеќе пријавуваат насилство, а насилството нималку не се намалува. Тоа покажува дека системот на превенција и заштита не функционира. Истовремено, јавното мислење покажува дека колку се девојките и жените послободни и охрабрени, толку е двојната виктимизација позастапена. За да не бидеш нападната/силувана/убиена, треба да седиш дома, е горе-долу просечниот став по ова прашање. И иако е деградирачки воопшто да се влезе со дискусија со тој наратив, сакаме да посочиме дека бројките и реалноста покажуваат нешто друго. Не само што жената е најмалку безбедна дома, туку не постои ниеден простор во кој жената е безбедна. Во овие услови, едноставно, небезбедно е да постоиш како жена.
Поминаа точно две години од локалните протести против родово-базирано насилство. Таа мобилизација доведе до минимално институционално придвижување по ова прашање, но сеопфатно, посветено, повеќесекторско и, пред сè, искрено заложување во оваа борба недостасува. Декларативноста со која се третира родово базираното насилство, доведува до тоа да сме имуни на веста за уште една злоупотреба, уште едно силување, уште едно вознемирување, уште еден фемицид!
Соочени со оваа страшна реалност, бараме итна институционална мобилизација и итно носење на измените на Кривичниот законик за усогласување со Истанбулската конвенција. Од невладиниот сектор бараат соодветна системска поддршка за секоја жена или девојка која преживеала било каков вид на насилство, функционални сервиси подеднакво застапени во сите региони, да запре трендот на намалување на домашното финансирање и соодветна поддршка за сите организации кои ги даваат овие услуги на граѓаните.
Потсетуваме, дека држава што не постапува е држава што силува, а молкот на граѓаните е соучество. Борбата за правда ќе ја водиме на сите фронтови – се додава во денешната реакција од Платформата за родова еднаквост.
